Modlitwa, którą nas nauczył sam Jezus Chrystus, jak zapominana. Szukamy różnych modlitw zapominając o Tej.
A jest to niesamowita modlitwa! I wszystko ma w Niej swoje miejsce nieprzypadkowo.
Dla głębszego jej poznania do modlitwy sercem - w częściach z Katechizmu Kościoła Katolickiego.
"
Ojcze nasz, któryś jest w Niebie "
2777 W liturgii rzymskiej całe zgromadzenie
eucharystyczne jest wezwane do odmawiania z synowską
śmiałością modlitwy "Ojcze nasz"; liturgie
wschodnie wykorzystują i rozwijają podobne wyrażenia:
"Ośmielić się z całą pewnością", "Uczyń
nas godnymi". Przed płonącym krzewem Mojżesz usłyszał:
"Nie zbliżaj się tu! Zdejm sandały z nóg" (Wj 3, 5).
Tylko Jezus mógł przekroczyć ten próg Boskiej
Świętości, On, który "dokonawszy oczyszczenia z
grzechów" (Hbr 1, 3), wprowadza nas przed oblicze Ojca:
"Oto Ja i dzieci moje, które Mi dał Bóg" (Hbr 2,13):
Świadomość naszej sytuacji niewolników
kazałaby nam skryć się pod ziemię, nasze bytowanie ziemskie
rozpadłoby się w pył, gdyby władza naszego Ojca i Ducha Jego
Syna nie skłaniała nas do wznoszenia wołania: "Abba,
Ojcze!" (Rz 8,15)... Kiedy słaby śmiertelnik ośmieliłby
się nazwać Boga swoim Ojcem, jeśli nie wyłącznie wtedy, gdy
wnętrze człowieka zostanie poruszone Mocą z wysoka?
20
2778 Moc Ducha, która wprowadza nas w Modlitwę
Pańską, jest wyrażana w liturgiach Wschodu i Zachodu za
pomocą bardzo pięknego, typowo chrześcijańskiego wyrażenia
parrhesia, które oznacza szczerą prostotę, synowską
ufność, radosną pewność, pokorną śmiałość, pewność
bycia kochanym
21
.
2779 Zanim uczynimy naszym to pierwsze wezwanie
Modlitwy Pańskiej, dobrze będzie najpierw pokornie oczyścić
nasze serce z niektórych fałszywych wyobrażeń "tego
świata". Pokora każe nam uznać, że "Ojca
nikt nie zna, tylko Syn" i ci, którym "Syn zechce
objawić", to znaczy "prostaczkowie" (Mt 11, 25-27).
Oczyszczenie serca dotyczy powstałych w naszej
historii osobistej i kulturowej wyobrażeń ojca lub matki,
które wpływają na naszą relację do Boga. Bóg, nasz Ojciec,
przekracza kategorie świata stworzonego. Odnosić nasze idee w
tej dziedzinie do Niego lub przeciw Niemu, byłoby tworzeniem
bożków po to, by je czcić lub burzyć. Modlić się do Ojca,
to znaczy wejść w Jego misterium, którym jest On sam i które
objawił nam Jego Syn:
Wyrażenie "Bóg Ojciec" nigdy nikomu
nie było objawione. Gdy sam Mojżesz zapytał Boga, kim On jest,
usłyszał inne imię. Nam to imię zostało objawione w Synu, bo
imię to zawiera nowe imię Ojca
22
.
2780 Możemy wzywać Boga jako "Ojca",
ponieważ został On nam objawiony przez Jego Syna, który
stał się człowiekiem, a Jego Duch pozwala nam Go poznać. Tym,
czego człowiek nie może pojąć, ani moce anielskie dostrzec,
jest osobowa relacja Syna z Ojcem
23
; Duch Syna pozwala nam w niej
uczestniczyć, nam, którzy wierzymy, że Jezus jest Chrystusem i
że narodziliśmy się z Boga
24
.
2781 Gdy modlimy się do Ojca, jesteśmy w komunii z
Nim i z Jego Synem, Jezusem Chrystusem
25
. Wtedy właśnie
poznajemy Go i uznajemy z ciągle nowym zachwytem. Pierwszym
słowem Modlitwy Pańskiej jest adorujące błogosławieństwo;
potem następuje błaganie. Chwałą Boga jest to, że uznajemy
Go za "Ojca", Boga prawdziwego. Składamy Mu
dziękczynienie, że objawił nam swoje imię, że pozwolił nam
w nie wierzyć i że zamieszkuje w nas Jego Obecność.
2782 Możemy adorować Ojca, ponieważ odrodził nas do
swojego życia, przybierając nas za dzieci w swoim
Jedynym Synu. Przez chrzest wszczepia nas w Ciało Chrystusa, a
przez namaszczenie swoim Duchem, który od Głowy wylewa się na
członki, czyni nas "namaszczonymi":
Rzeczywiście, Bóg, który nas przeznaczył do
przybranego synostwa, upodobnił nas do chwalebnego Ciała
Chrystusa. Odtąd więc, jako wszczepieni w Chrystusa, słusznie
jesteście nazywani "namaszczonymi"
26
.
Nowy człowiek, odrodzony i przywrócony swemu
Bogu dzięki łasce, mówi najpierw: "Ojcze", ponieważ
stał się synem
27
.
2783 Tak więc dzięki Modlitwie Pańskiej zostaliśmy objawieni
nam samym, ponieważ równocześnie został nam objawiony
Ojciec
28
:
Człowiecze, nie śmiałeś zwrócić twarzy ku
niebu, spuszczałeś oczy ku ziemi, a nagle otrzymałeś łaskę
Chrystusa: wszystkie twoje grzechy zostały ci odpuszczone. Ze
złego sługi stałeś się dobrym synem... Podnieś więc oczy
ku Ojcu, który cię odkupił przez swojego Syna, i powiedz:
Ojcze nasz... Ale nie żądaj żadnego przywileju. W szczególny
sposób jest On Ojcem Chrystusa; nas natomiast stworzył. Powiedz
więc ty także przez łaskę: Ojcze nasz, abyś zasłużył, by
być Jego synem
29
.
2784 Ten darmowy dar przybrania wymaga z naszej strony
nieustannego nawrócenia i nowego życia. Modlitwa do naszego
Ojca powinna rozwinąć w nas dwie podstawowe dyspozycje:
Pragnienie i wolę, by upodobnić się do Niego. Zostaliśmy stworzeni na obraz Boga, ale podobieństwo do Niego zostało nam przywrócone dzięki łasce, na którą powinniśmy odpowiedzieć.
Pragnienie i wolę, by upodobnić się do Niego. Zostaliśmy stworzeni na obraz Boga, ale podobieństwo do Niego zostało nam przywrócone dzięki łasce, na którą powinniśmy odpowiedzieć.
Należy pamiętać... że skoro nazywamy Boga
"naszym Ojcem", powinniśmy postępować jak dzieci
Boże
30
.
Nie możecie nazywać waszym Ojcem Boga
wszelkiej dobroci, jeśli zachowujecie serce okrutne i
nieludzkie; w takim przypadku nie ma już w was śladu dobroci
Ojca niebieskiego
31
.
Trzeba nieustannie kontemplować piękno Ojca i
nasycać nim naszą duszę
32
.
2785 Pokorne i ufne serce, które
sprawia, że "stajemy się jako dzieci" (Mt 18, 3), bo
właśnie "prostaczkom" objawia się Bóg (Mt 11, 25):
(Ojcze nasz) jest spojrzeniem na samego Boga,
wielkim płomieniem miłości. Dusza roztapia się w nim i
pogrąża w świętym miłowaniu oraz ufnie, ze szczególną i
pobożną czułością
33
, rozmawia z Bogiem jak ze swoim własnym Ojcem.
Ojcze nasz: to imię budzi w nas zarazem
miłość, zapał w modlitwie... a także nadzieję, że
otrzymamy to, o co zamierzamy prosić... Bo czego może On
naprawdę odmówić swoim dzieciom, skoro już wcześniej
pozwolił im być Jego dziećmi?
34
2786 Ojcze "nasz" odnosi się do Boga. Gdy
wypowiadamy ten zaimek, nie wyrażamy posiadania, lecz
całkowicie nową relację do Boga.
2787 Gdy mówimy Ojcze "nasz", uznajemy
najpierw, że wszystkie Jego obietnice miłości, zapowiedziane
przez proroków, zostały wypełnione przez Chrystusa w nowym
i wiecznym Przymierzu: Staliśmy się "Jego" ludem,
a On jest odtąd "naszym" Bogiem. Ten nowy związek
jest darem wzajemnej przynależności: przez miłość i
wierność
35
mamy odpowiedzieć na "łaskę i prawdę",
które zostały nam dane w Jezusie Chrystusie (J 1,17).
2788 Ponieważ Modlitwa Pańska jest modlitwą Ludu
Bożego w "czasach ostatecznych", zaimek
"nasz" wyraża również pewność naszej nadziei w
ostatnią obietnicę Boga. W nowym Jeruzalem powie On do
zwycięzcy: "Będę Bogiem dla niego, a on dla Mnie będzie
synem" (Ap 21, 7).
2789 Modląc się do "naszego" Ojca, zwracamy
się osobiście do Ojca Pana naszego Jezusa Chrystusa. Nie
dzielimy Boskości, ponieważ Ojciec jest jej "źródłem i
początkiem", ale wyznajemy w ten sposób, że Syn jest
odwiecznie zrodzony przez Niego i że od Niego pochodzi Duch
Święty. Nie mieszamy również Osób, ponieważ wyznajemy, że
nasza komunia jest komunią z Ojcem i z Jego Synem Jezusem
Chrystusem w Ich jedynym Duchu Świętym. Trójca Święta
jest współistotna i niepodzielna. Kiedy modlimy się do Ojca,
adorujemy Go i wielbimy z Synem i Duchem Świętym.
2790 Gramatycznie zaimek "nasz" określa
rzeczywistość wspólną dla wielu. Jest tylko jeden Bóg i jest
On uznany za Ojca przez tych, którzy przez wiarę w Jego
Jedynego Syna odrodzili się z Niego przez wodę i przez Ducha
36
. Kościół jest nową komunią Boga i ludzi. Zjednoczony z
Jedynym Synem, który stał się "pierworodnym między wielu
braćmi" (Rz 8, 29), jest on w komunii z jednym i tym samym
Ojcem, w jednym i tym samym Duchu Świętym
37
. Modląc się do
"naszego" Ojca, każdy ochrzczony modli się w tej
komunii: "Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich
wierzących" (Dz 4, 32).
2791 Dlatego więc mimo podziałów chrześcijan
modlitwa do "naszego" Ojca pozostaje wspólnym dobrem i
naglącym wezwaniem dla wszystkich ochrzczonych. Pozostając w
komunii przez wiarę w Chrystusa i przez chrzest, powinni oni
uczestniczyć w modlitwie Jezusa o jedność Jego uczniów
38
.
2792 Wreszcie, jeśli rzeczywiście modlimy się
"Ojcze nasz", wyzbywamy się indywidualizmu, ponieważ
miłość, którą przyjmujemy, wyzwala nas z niego. Zaimek
"nasz" rozpoczynający Modlitwę Pańską, podobnie jak
"my" czterech ostatnich próśb, nie wyklucza nikogo.
Aby był on wypowiadany w prawdzie
39
należy przezwyciężyć
nasze podziały i różnice.
2793 Ochrzczeni nie mogą modlić się do
"naszego" Ojca, nie prowadząc do Niego tych
wszystkich, którym dał On swego umiłowanego Syna. Miłość
Boża nie zna granic, nasza modlitwa również powinna być taka
sama
40
. Modlitwa do "naszego" Ojca otwiera nas na ogrom
Jego miłości objawionej w Chrystusie; trzeba modlić się ze
wszystkimi i za wszystkich ludzi, którzy Go jeszcze nie znają,
aby wszyscy byli "zgromadzeni w jedno" (J 11, 52). Ta
Boża troska o wszystkich ludzi i o całe stworzenie ożywiała
wszystkich wielkich ludzi modlitwy; powinna ona napełnić naszą
modlitwę wszechogarniającą miłością, gdy ośmielamy się
mówić: Ojcze "nasz".
2794 To biblijne wyrażenie nie oznacza miejsca
("przestrzeni"), lecz sposób istnienia; nie oddalenie
Boga, ale Jego majestat. Nasz Ojciec nie znajduje się
"gdzie indziej", On jest "ponad tym
wszystkim", co możemy zrozumieć z Jego świętości.
Ponieważ jest trzykroć święty, dlatego jest bardzo blisko
serca pokornego i skruszonego:
Zupełnie słusznie słowa "Ojcze nasz,
któryś jest w niebie", rozlegają się z serc
sprawiedliwych, w których Bóg mieszka jak w swoim przybytku.
Przez to również modlący się będzie pragnął, by mieszkał
w nim Ten, którego wzywa
41
.
"Niebem" mogliby być równie dobrze
ci, którzy noszą w sobie obraz świata niebieskiego i w
których Bóg mieszka i żyje
42
.
2795 Symbol nieba odsyła nas do tajemnicy Przymierza,
jaką przeżywamy, gdy modlimy się do naszego Ojca. On jest w
niebie, które jest Jego przybytkiem; dom Ojca jest więc także
naszą "ojczyzną". To właśnie z ziemi Przymierza
grzech skazał nas na wygnanie
43
a nawrócenie serca sprawia, że możemy powrócić
44
do Ojca w niebie. To w Chrystusie zostały pojednane niebo i ziemia
45
gdyż sam Syn "zstąpił z
nieba" i sprawił, że możemy się tam dostać razem z Nim
przez Jego Krzyż, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie
46
.
2796 Gdy Kościół modli się "Ojcze nasz,
któryś jest w niebie", wówczas wyznaje, że jesteśmy
Ludem Bożym już przebywającym "na wyżynach niebieskich -
w Chrystusie Jezusie" (Ef 2, 6), "ukrytym z Chrystusem
w Bogu" (Kol 3, 3), a jednocześnie "wzdychamy,
pragnąc przyodziać się w nasz niebieski przybytek" (2 Kor 5, 2)
47
:
Chrześcijanie są w ciele, ale nie żyją
według ciała. Żyją na ziemi, lecz są obywatelami nieba
48
.
2797 Prosta i wierna ufność, pokorna i radosna
pewność są dyspozycjami, które powinien posiadać
odmawiający modlitwę "Ojcze nasz".
2798 Możemy wzywać Boga jako "Ojca",
ponieważ objawił Go nam Syn Boży, który stal się
człowiekiem, a przez chrzest zostaliśmy wszczepieni w Niego i
przybrani za synów Bożych.
2799 Modlitwa Pańska prowadzi nas do komunii z
Ojcem i Jego Synem, Jezusem Chrystusem. Objawia nas jednocześnie
nam samym
49
.
2800 Modlitwa do naszego Ojca powinna pobudzać w
nas wolę upodobnienia się do Niego, a nasze serce czynić
pokornym i ufnym.
2801 Mówiąc Ojcze "nasz", odwołujemy
się do Nowego Przymierza w Jezusie Chrystusie, do komunii z
Trójcą Świętą i do miłości Bożej, która przez Kościół
obejmuje cały świat.
2802 Wyrażenie "któryś jest w niebie"
nie oznacza miejsca, lecz majestat Boga i Jego obecność w
sercach ludzi sprawiedliwych. Niebo, dom Ojca, stanowi prawdziwą
ojczyznę, do której zdążamy i do której już należymy.
Przypisy:
20 Św. Piotr Chryzolog, Sermones, 71: PL 52, 401 CD.
21 Por. Ef 3,12; Hbr 3, 6; 4, 16;10,19;1 J 2, 28; 3, 21; 5,14.
22 Tertulian, De oratione, 3.
23 Por. J 1, 1.
24 Por. 1 J 5, 1.
25 Por. 1 J 1, 3.
26 Św. Cyryl Jerozolimski, Catecheses mystagogicae, 3, 1: PG 33, 1088 A.
27 Św. Cyprian, De Dominica oratione, 9: PL 4, 525 A.
28 Por. Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 22.
29 Św. Ambroży, De sacramentis, 5, 19: PL 16, 450 C.
30 Św. Cyprian, De Dominica oratione, 11: PL 4, 526 B.
31 Św. Jan Chryzostom, Homiliae in Matthaeum, 7, 14.
32 Św. Grzegorz z Nyssy, Homiliae in orationem dominicam, 2: PG 44, 1 148 B.
33 Św. Jan Kasjan, Collationes, 9,18: PL 49, 788 C.
34 Św. Augustyn, De sermone Domini in monte, 2, 4, 16: PL 34, 1276.
35 Por. Oz 2, 21-22; 6, 1-6.
36 Por. I J 5, 1; J 3, 5.
37 Por. Ef 4, 4-6.
38 Por. Sobór Watykański II, dekret Unitatis redintegratio, 8; 22.
39 Por. Mt 5, 23-24; 6, 14-16.
40 Por. Sobór Watykański II, dekl. Nostra aetate, 5.
41 Św. Augustyn, De sermone Domini in monte, 2, 5, 17: PL 34, 1277.
42 Św. Cyryl Jerozolimski, Catecheses mystagogicae, 5, 11: PG 33, 1117 B.
43 Por. Rdz 3.
44 Por. Jr 3, 19-4, 1a; Łk 15, 18. 21.
45 Por. Iz 45, 8; Ps 85, 12.
46 Por. J 12, 32; 14, 2-3; 16, 28; 20, 17; Ef 4, 9-10; Hbr 1, 3; 2, 13.
47 Por. Flp 3, 20; Hbr 13, 14.
48 List do Diogneta, 5, 8-9.
49 Por. Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 22.